Afrikaanse pop in een notendop

door Stan Rijven gepubliceerd in Trouw – mei 2012


Zonder Afrika geen jazz, blues en soul en rock’n roll. Vandaag is het zwarte continent opnieuw inspiratiebron, nu voor een gretige digi-wijze generatie van Westerse muzikanten, indie-labels, deejays en websites. Zij associeren Subsahara Afrika niet met armoede maar vinden er een reservoire vol ongekende muzikale rijkdom. Ze plaatsen een contrapunt met avontuurlijke sites als www.africanhiphop.com <http://www.africanhiphop.com> . Of exploreren als Stanley & Livingstone in retro-gedaante de muzikale bronnen van de Nijl, de Congo- en de Niger-rivier. Een onophoudelijke stroom aan heruitgaves en nieuwe, op afro georienteerde bands levert het bewijs. 
Zo zweert het piepjonge Amsterdamse collectief Jungle By Night op ‘Hidden’ bij de afrobeat en Ethio-jazz. Binnen twee jaar hebben ze zich ontpopt tot een sensatie die hiermee de meest uiteenlopende smaakgroepen- van North Sea Jazz tot Lowlands- plat speelt. Zowel in de furieuze fusion van allerlei stijlen als met hun attitude, “Iedereen is de baas”, ontregelen ze de bestaande conventies. Bovenal sluiten ze aan op de behoefte aan dancegrooves die niet meer van een dode laptop maar van een levende topband afkomstig moet zijn. AIFF (Afro Influenced Funk Federation) uit Dordrecht bewandelt dezelfde weg met even pakkende instrumentale grooves, dit keer pendelend tussen Westafrika en Jamaica.
De speurtocht naar authenticiteit in een geglobaliseerde wereld klinkt krachtig door in het alternatieve circuit. Independent labels als Soundway, Analog Africa en Excelsior
geven Afrikaanse pop uit de sixties en seventies een herkansing. 
 De website van Analog Africa: “We brengen schatten op ons label uit, opgegraven tijdens intensieve trips door Afrika en maken onbekende bands weer hip. Zeker, het is een wijdlopende canon maar telkens gaat het om 60s en 70s groepen die toen werden blootgesteld aan geïmporteerde soul- en funkmuziek”. De ongepolijste opnames van Le Super Borgou de Parakou (Benin), The Funkees (Nigeria) en Bambara Mystic Soul (Burkina Fasso) blijken juweeltjes. Gelijkertijd zijn het even zoveel correcties op ons gemankeerde beeld van die periode. Gloeiende funk, soul en disco bestond er parallel ook in Afrika.
Voor de Nederlandse dj Blue Flamingo een gegeven: “De 78-toerenplaat is voor mij  gestold geluid; inktzwart. Het zijn kleine kunstwerkjes. In een wereld die steeds meer gericht is op gemak, gaat het bij het verzamelen van 78-toeren platen juist om de mateloze bereidheid moeite te doen voor een bijzondere ervaring”. Na projecten rond ondermeer Congolese rumba richt hij zich op de vlegeljaren van de electrische gitaarpop uit Kenya. De tijd ook waarin Samba Mapalanga furore maakte. Op zijn tintelende comeback ‘Life is sweet’ wordt hij gesecondeerd door de elite van de Congolese soukous, waaronder gitarist Syran.
De Guinese kora-speler Mory Kante is ook een oudgediende, zij het dat zijn machinale afro-pop de zoveelste variant is op zijn hit “Yeke yeke’.
De nieuwkomers van Sierra Leone’s Refugee All Stars maken een grotere kans om het gesloten bastion van 3FM met pakkende Afrikaanse pop te veroveren. Puntig en uiterst dansbaar. Maar Afrika staat ook voor de bronnen van de blues. Op de fraaie compilatie ‘African Blues’ hoor je de Westafrikaanse antwoorden terug. Terwijl outsider Roland Tchakounte als een verre neef van John Lee Hooker schittert op ‘Blues menessen’, rauw en intens.
Ook al staat de ontwikkelingshulp aan Afrika ter discussie, langs muzikale weg 
zijn de rollen omgekeerd. Afrika leert ons een les: polyritmiek zonder politiek.
 
Jungle By Night- Hidden (Kindred Spirits)
AIFF- Afro soul system (Unique Records)
Le Super Borgou de Parakou- The bariba sound (Analog Africa)
The Funkees- Dancing time (Soundway). 
V.a.- Bambara mystic soul (Analog Africa)
Blue Flamingo- A search for CMS (Excelsior)
Samba Mapalanga- Life is sweet (Xango)
Mory Kante- La Guineenne (Discographe)
Sierra Leone’s Refugee All Stars- Radio salone (Cumbancha)
V.A.- African blues (Putumayo)
Roland Tchakounte- Blues menessen (World Connection)